1.8.3. Tarım ve Hayvancılık
Yüzde 11,5’i mutlak tarım arazisi olmak üzere tarım alanları, il arazisinin yaklaşık % 18’ini oluşturmaktadır. Orman alanları ise % 59’luk bir oran ile Türkiye ormanları içinde % 2,55’lik paya sahiptir. Çayır ve meraların kapladığı alan yaklaşık % 15’tir. Geriye kalan % 8 dolayında alan ise tarım dışı alanlardır.
Mutlak tarım alanı olarak tanımlanan I, II ve III.sınıf tarım alanı 86.937 hektardır. Buna özel birkaç bitki cinsi için uygun sürümle ekim yapılabilecek IV.sınıf topraklar da eklendiğinde, bu alan 149.664 hektara ulaşmaktadır. Diğer bir ifade ile Türkiye toplam tarım alanının yaklaşık 0,5’i Bolu ilindedir. Bu alanın 19.695 hektarında sulu tarım, 129.969 hektarında ise kuru tarım yapılmaktadır. Kalan toprakların 124.440 hektarı çayır-mera (yaylaklar dahil), 471.514 hektarı orman ve fundalık, 100.182 hektarı ise tarım dışı topraklardır.
Yeterli miktarda olmayan tarla arazisi, küçük parçalar halindedir. İlimizde tarla bitkileri olarak ekili alanların büyük bir kısmını tahıllar oluşturmaktadır. Yetiştirilen tahılların başında buğday gelmektedir. Buğdayı sırasıyla arpa, yulaf, çeltik ve mısır izlemektedir. Baklagillerden nohut, fasulye, fiğ ve burçak, endüstri bitkilerinden şeker pancarı ve şekerpancarı tohumu yetiştirilmektedir. Yumru bitkilerden patates, soğan, sarımsak ve hayvan pancarı yetiştirilmekte olup, bunlardan patates, ilimiz için önemli ekonomik değere sahiptir. İlimizde ayrıca çeşitli meyve ve sebze bitkileri de üretilmektedir. Organik tarıma dönük çalışmalar devam etmektedir.
2005 yılı içerisinde tarla bitkileri üretim miktarı 649.678 ton, elde edilen gelir 265.8 milyon YTL., meyve üretimi 42.094 ton, elde edilen gelir 43 milyon YTL., sebze üretimi 19.260 ton, elde edilen gelir 23.4 milyon YTL. olarak gerçekleşmiştir. İlimiz için önemli tarla bitkilerinden biri olan patates üretimi 2005 yılında 283.850 ton olarak gerçekleşmiş olup, 141.9 milyon YTL gelir elde edilmiştir.
Sulama
Bolu il sınırları içindeki en önemli su toplama havzaları, Sakarya ve Filyos havzalarıdır. Filyos havzası içinde Bolu için en önemli akarsu Büyüksu’dur. Kaynağı Abant’ta olan Büyüksu diğer akarsu ve derelerle birleşerek, Bolu Ovasının sulanmasında temel kaynağı oluşturmaktadır. Büyüksu, Bolu Ovasından geçtikten sonra başka akarsularla birleşerek isim değiştirmekte ve Filyos Çayı ile birleşmektedir. Mudurnu Suyu, Ardıç Dağından doğmakta ve Büyüksu ile birleşerek Gölköy Barajını beslemektedir. Filyos Havzasında yer alan bir diğer akarsu ise Ulusu (Gerede Çayı)’dur. Sakarya su havzasında ise, Mudurnu Çayı, Aladağ Suyu, Göynük Suyu ve Çatak Suyu yer almaktadır. Bunlardan Çatak Suyu, Çay Köy Göletini besleyerek, Himmetoğlu Ovasının sulanmasında önem taşımaktadır.
İl’de iki tane baraj gölü mevcuttur. Bunlardan Gölköy Baraj Gölü Merkez İlçe içinde yer almakta olup, Büyüksu ve Mudurnu suyu tarafından beslenmektedir. DSİ tarafından yapılan baraj gölünde en fazla su olduğu dönemlerde 24 milyon metreküp su toplanabilmekte ve Bolu Ovasının sulanmasında yararlanılmaktadır. Himmetoğlu bölgesindeki daha küçük olan Çay Köy Barajı ise, 430.000 metreküp su depolayabilmektedir. Ancak yer altı borulu sistemle su taşınan bu barajda pompaj ünitesine gerek duyulmadan, yağmurlama sulama yapılabilmektedir.
45.000 ha. alanına sahip Bolu Ovası, DSİ Genel Müdürlüğü tarafından yapılan tesisle 1970 yılında sulamaya açılmıştır.
İlimizde Bolu ovasında sulanan bitkiler, patates ve sebze olup sulama alanının % 60’ını oluşturmaktadır. Sulamanın gelişmesi için bitki paterni ve sulanan bitki ekim alanlarının artması gerekmektedir. Son yıllarda sulama alanlarının tarım dışı amaçlarla kullanımının artması, sulama alanlarının imara açılarak yerleşim alanı ve sanayi alanlarına dönüştürülmesi sulama çalışmalarını olumsuz etkileyen bir etkendir. Yerleşim ve sanayi alanlarının sulama alanı dışındaki alanlara kaydırılarak sınırlandırılması ve gerekli yasal düzenlemelerin yapılarak, etkin bir şekilde uygulanması halinde, sorunların giderilebileceği düşünülmektedir.
DSİ Genel Müdürlüğü tarafından Türkiye’de 2.6 milyon hektar tarım arazisi sulamaya açılmış olup bu alanın 34.336 hektarı %1,3 Bolu ili sınırları içinde bulunmaktadır.
Hayvancılık
Tarım sektörünün alt sektörlerinden olan kanatlı hayvancılık sektörünün il ekonomisinde önemli bir yeri vardır. Türkiye genelinde Bolu İli broiler piliç ve broiler piliç eti ürünlerinin üretiminde % 25 potansiyele sahiptir. İlde 118.202.000 adet broiler ve 205.546 adet yumurtacı tavuk, 300.951 adet hindi, 5.467 adet ördek ve 12.004 adet kaz olmak üzere toplam 118.725.968 adet kanatlı mevcuttur.
102.503 küçükbaş ve 127.235 büyükbaş hayvan da ilin tarımsal envanteri içerisinde yer almaktadır.
2005 yılı içerisinde hayvansal ürünlerde ; 1.727 ton kırmızı et, elde edilen gelir 24.2 milyon YTL., 302.292 ton beyaz et, elde edilen gelir 755.7 milyon YTL., 10.421 ton pembe et, elde edilen gelir 44.3 milyon YTL.olmuştur. Ayrıca; yumurta üretimi 35.857.670 adet, elde edilen gelir 5.4 milyon YTL., süt üretimi 154.012 ton, süt ve süt ürünlerinden elde edilen gelir 194.8 milyon YTL olmuştur.
Ayrıca kayıtlı (projeli) 29 adet kültür balıkçılığı işletmesi olup, toplam üretim miktarı 167,8 ton/yıl’dır. Yeniçağa Gölündeki avcılık yoluyla elde edilen tatlı su balıkları üretimi ise; 6,5 ton’dur.
İlimizde arıcılık gelişme gösteren hayvancılık faaliyetleri arasında yer almaktadır. Kovan başına verim 17 kg. civarındadır. 22,024 adet yeni usul arı kovanı bulunmaktadır. Bal üretimi 330 ton, elde edilen gelir ise 3.7 milyon YTL. olmuştur.
